محاسبه و طراحی سوله صنعتی یکی از مراحل مهم طراحی کارخانه است. طرح و محاسبه سوله صنعتی تاثیر مستقیم و قابل ملاحظه ای بر هزینه های ساخت کارخانه دارد. از سوی دیگر رعایت ضوابط طراحی سوله صنعتی ضامن ایمنی ، دوام و عمر مفید سازه است. بمنظور طراحی سوله صنعتی ابتدا باید نیازها و ملزومات شناسایی شوند. تعرفه طراحی سوله صنعتی معمولا به دو صورت محاسبه می گردد. در حالت اول تعرفه طراحی سوله بر اساس حق الزحمه مصوب سازمان نظام مهندسی محاسبه می گردد. در حالت دوم که برای پروژه های خاص کاربرد دارد تعرفه طراحی کارخانه و هزینه طراحی سوله صنعتی بر اساس دستور العمل حق الزحمه مشاوران محاسبه می شود. دستور العمل حق الزحمه مشاوران توسط سازمان برنامه و بودجه منتشر شده است.
فهرست
ملزومات طراحی سوله صنعتی
ابعاد سوله صنعتی : حداقل عرض دهانه سوله ، ارتفاع و فواصل قرار گیری پایه و ستون های سوله برای تامین فضای مناسب
مشخصات جرثقیل سوله صنعتی : تعیین تناژ جرثقیل سقفی سوله و حداقل ارتفاع مورد نیاز آن طبق نوع فعالیت کارخانه و سوله
طراحی ابعاد سوله صنعتی
با توجه به ابعاد تجهیزات ، ماشین آلات و لزوم تردد وسایل نقلیه جهت گردش موارد و محصولات طبق طراحی کارخانه محدودیت و الزامات ابعاد سوله صنعتی تعیین می گردد. الزامات ابعاد سوله صنعتی شامل نیاز به حداقل دهانه ، فواصل طولی پایه و ستون های سوله و همچنین نیاز به حداقل ارتفاع مشخص است. بعنوان نمونه ارتفاع جرثقیل سوله و فاصله آن از کف و سقف می تواند یکی از پارامتر های تعیین ارتفاع سوله صنعتی باشد.
عرض دهانه سوله صنعتی
مقدار عرض لازم و دهانه در طراحی سوله صنعتی تابع مواد و محصولات ورودی و خروجی سوله و یا لزوم تردد ماشین آلات مختلف به داخل و خارج آن است.
ارتفاع سوله صنعتی
عوامل اصلی تعیین حداقل ارتفاع سوله صنعتی عبارتند از ارتفاع تجهیزات داخل سوله ، حداقل ارتفاع جرثقیل سوله و خودرو ها و ماشین آلات گردش مواد و محصول در خط تولید.
طول سوله صنعتی
در طراحی سوله صنعتی معمولا طول آن بر اساس نیاز های خط تولید تعیین می گردد. مثلا در کارخانجات نورد فلزات خط نورد بصورت طولی استقرار پیدا می کند. لذا باید حداقل طول لازم جهت استقرار خط نورد یا ماشین آلات تولید مربوطه تامین گردد.
مشخصات جرثقیل سوله صنعتی
تناژ ، ارتفاع و سرعت جرثقیل سقفی سوله صنعتی بر اساس نیاز و کاربری کارخانه تعیین می گردد. مثلا در سوله کارخانجات ذوب فلز معمولا به جرثقیل های سنگین با سرعت مناسب و ارتفاع بالا نیاز است. اما در سوله تعمیرات یا انبار معمولا سرعت جرثقیل عامل چندان مهمی نمی باشد.
طراحی سازه سوله صنعتی
بدون شک محاسبات سوله صنعتی تحت تجهیزات سنگین از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است. محاسبه سوله دارای جرثقیل ده تن و سنگین تر با چالش های جدی همراه است. بروز تغییر شکل های هر چند جزیی در سازه هنگام کار جرثقیل می تواند مخاطرات جدی بهمراه داشته باشد. محاسبات سوله های صنعتی دو طبقه با کف صنعتی متوسط و سنگین نیز با چالش و مسایل ایمنی جدی تری همراه است. در طراحی سوله صنعتی دو طبقه / سه طبقه با کف صنعتی متوسط و سنگین به ترتیب 1200 و 2000 کیلوگرم بر مترمربع بار زنده باید توسط سازه تحمل شود.
در طراحی سوله هایی که دارای طبقه با کاربری انبار و یا صنعتی متوسط و سنگین دارند، طراحی و محاسبات اقتصادی سوله نقش کلیدی دارد. در این موارد مهترین بخش از طراحی و محاسبه سوله صرف سبک سازی سازه می شود. عدم تجربه کافی در طراحی و محاسبات سوله دو طبقه صنعتی منجر به افزایش شدید هزینه ساخت سوله خواهد شد. محاسبات سبک سازی سوله صنعتی دو طبقه کاهش هزینه قابل توجهی را در پی خواهد داشت. این میزان صرفه جویی ناشی از سبک سازی و کاهش در هزینه آهن آلات سوله صنعتی حداقل در حدود 15 درصد می باشد.